Kişilik Bozuklukları Serisi Bölüm 10:
Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğu
Obsesyon; ısrarcı ve kontrol edilemez türde tekrarlayan düşünce, imge ya da dürtülerdir. Çoğu zaman saçmadır. Örneğin; Ya kendimi kontrol edemez de metronun altına atarsam? Kişi aklına gelen düşüncelerden sorumlu değildir. Obsesyon, biz istemeden gözümüzün önüne gelen imgeler, düşünceler, davranışlar olabilir. Ancak bu düşünce, imgeler çok ısrarcıysa, obsesyon olabilir. Obsesyonlarda his, dürtü çok yoğundur, kişi “bir anda kendimden geçer de bunu yaparsam” diye düşünür. Kişi, bu dürtülere maruz kalabilir(ya arkamdaki adam beni ansızın arabanın önüne ittirirse?), ya da maruz bırakabilir.
Kompülsiyon; obsesif düşüncelerin yol açtığı kaygıları azaltmak ya da bazı korkulan olay ve durumların ortaya çıkmasını önlemek için yapmanın zorunlu hissettirdiği tekrarlayıcı, net biçimdeabartılı, çoğu zaman mantıksız davranış ya da zihinsel eylemlerdir. Örneğin; Bir öğretmen, kendimi tutamazsam da öğrencilerin kafasına vurursam diye korktuğu için bir alandan çıkmıyorsa bu kompülsiyondur. Artık mantık boyutunu aşmıştır, kaygıyı önlemek işleviyle günlük hayatı bozabilecek bir yöndedir.
Obsesif Kompülsif Kişilik Bozukluğunun Belirtileri
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) hastalığı genel olarak hem obsesyon hem de kompulsiyon durumları içerebildiği gibi, ayrı ayrı da semptomlara sahip olunabilir. Belirtilere örnekler şunlardır:
- Kirlenme korkusu
- Düzenli ve simetrik olma
- Kendisini veya sevdiklerinin zarar görmesine ait düşüncelere kapılma
- Başkalarının dokunduğu nesnelere dokunamamak
- Nesneler düzenli olmadığında strese girme
- El sıkışmaktan rahatsızlık duyma
- Sürekli el yıkama
- Aşırı temizlik takıntısı
- Mikroplardan korkma
- Sürekli duş alma isteği
- Sürekli bir şeyleri kontrol etme ihtiyacı duyma
- Bir şeyleri sayma
- Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları tekrar tekrar kontrol etme
- Kapalı olduğundan emin olmak için ocağı tekrar tekrar kontrol etme
- Belirli kalıplarda sayma
- Bir duayı, kelimeyi veya ifadeyi içten içe tekrarlamak
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tedavisi
Anksiyete ile giden Obsesif kompulsif bozukluk hastaları istemsiz olarak gerçekleşen düşünceleri ve düşüncelerin yol açtığı tekrarlayıcı davranışları uzun zaman bir rahatsızlık olarak görmedikleri ve yaptıkları zorlantıların yapılması gerektiği için yaptıklarını düşündüklerinden bir uzmana başvurmazlar. Hastaların bir kısmı da saplantı bozukluğu belirtilerinden utanmaları ve tedaviden korktuklarından dolayı bir uzmana başvurmaktan kaçınırlar.
Obsesif kompulsif bozukluğu ilaç tedavisi veya bilişsel davranışçı terapisi olan psikoterapi yöntemiyle kontrol altına alınabilir. Her iki yöntemde kişinin durumuna göre başarılı sonuçlar verebilir. Her ikisinin birlikte kullanıldığı, yani kombine edildiği tedavi yöntemi ise daha başarılı sonuçlar verir.